Dil damak kuruması, ağız ve boğazda salgılanan tükürük eksikliği nedeniyle ortaya çıkan bir sorundur. Tükürük, %98 oranında su, mukus, enzimler, elektrolitler ve anti-bakteriyel bileşiklerden oluşur. Tükürük, ağız, dil ve damağın kayganlaşması, diş sağlığının korunması ve ağız içi dokuların yumuşak kalmasını sağlayan bir maddedir. Aynı zamanda ağıza alınan yiyeceklerin dişlerle parçalanmasını ve sindirimin başlamasını da sağlar. Tükürük az salgılandığında dil ve damakta kuruluk oluşur. Bu kuruluk yemek yemekte güçlük, konuşma güçlüğü ve nefes almakta zorluk gibi şikayetlere yol açar.

Birçok ilaç, ağız kuruluğuna yani dil damak kurumasına yol açabilir. Üç veya daha fazla ilaç alan kişilerde kuruluk yaşanma olasılığı daha fazladır. Aşağıdaki ilaçlar dil damak kurumasına yol açabilir:

Dil damak kuruması diyabet, HIV/AIDS, kansızlık, romatoid artrit, Sjögren sendromu gibi hastalıklar nedeniyle ortaya çıkabilir.

Uygulanan bazı tedaviler dil damak kurumasına yol açabilir. Radyasyon tedavisi ve kemoterapi nedeniyle tükürük bezleri hasar görebilir ve bu durumda dil damak kuruması kronik bir hal alabilir.

Ağızda gerçekleşen bir sakatlık ya da travmalar tükürük bezlerinde geri dönüşü olmayan hasarlara yol açabilir. Boyun ve kafa bölgesinde yaşanan hasarlar da tükürük bezlerini olumsuz etkileyebilir. Ayrıca gerçekleştirilen cerrahiler tükürük bezlerini hasarlayarak dil damak kurumasına yol açabilir.

Sigara içen kişiler dil damak kurumasına daha fazla maruz kalabilir. Sigaranın içeriğinde bulunan kimyasallar ağızda yeteri kadar tükürük salgılanmasını engelleyebilir.

Devamlı olarak ağız yoluyla nefes almak, geceleri ağız açık uyumak dil ve damakta kuruluğa yol açabilir. Sinüzit, alerji, burun eti gibi rahatsızlıklar ağızdan nefes almaya yol açabilir.

Tükürük üretimi sinir sistemi ile yakından ilişkilidir. Strese maruz kalındığında, kaygı halinde, heyecan durumunda, panik atak vakalarında dil ve damakta kuruluk yaşanabilir.

Vücudun susuz kalması vücudu birçok anlamda etkileyebilir. Bu etkilenmelerden biri de dil ve damak kurumasıdır. Günlük yeteri kadar su içmemek, vücudun su ihtiyacını karşılayamamak dil damak kuruması haricinde vücutta daha ciddi sonuçlara yol açabilir. Kusma, ishal ve terleme gibi durumlara bağlı su kaybı yaşanıyorsa günlük su alımı arttırılmalıdır.

Dil damak kuruması tedavisi, nedeni yönelik olarak farklılık gösterebilir. Yaşlanmaya bağlı olarak ortaya çıktığı düşünülen dil damak kuruması aslında yaşlanmaya bağlı olarak farklı hastalıkların tedavisinde kullanılan ilaçların artması nedeniyle ortaya çıkmaktadır. Eğer kurumanın herhangi bir ilaçtan kaynaklandığı düşünülüyorsa bu konu hakkında doktor bilgilendirilmelidir. Dil damak kurumasında uygulanabilecek tedaviler şu şekildedir:

Yaşanan dil damak kurumasında ağızdan nefes alıp vermek yerine burundan nefes almak oldukça faydalı olur. Devamlı ağızdan nefes alıp vermek kuruluğun başlıca nedenleri arasındadır.

Dil damak kuruması için ağız spreyleri ve ilaçlar kullanılabilir. Aşırı tatlı ve baharatlı gıdalardan uzak durulmalıdır. Özellikle gece yatmadan önce bir bardak su içilerek yatıldığında kuruma biraz da olsa hafifleyebilir. Düzenli olarak diş kontrolleri de ağız sağlığı için önemlidir.